Bạo Lực Y Tế: Cần An Ninh Bệnh Viện, Bảo Vệ Y Tế!

Ngành y tế Việt Nam đang đối mặt với một thực trạng đáng báo động: Bạo lực nhắm vào nhân viên y tế ngày càng gia tăng. Những con người khoác trên mình chiếc áo blouse trắng, ngày đêm tận tụy cứu chữa bệnh nhân, lại trở thành mục tiêu của những hành vi hung hãn. Điều gì đang xảy ra trong môi trường lẽ ra phải được tôn trọng và bảo vệ? Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn nạn bạo lực y tế, phân tích nguyên nhân gốc rễ và đề xuất những giải pháp cấp bách để bảo vệ những “thiên thần áo trắng”.

Bạo Lực Y Tế: Những Vụ Tấn Công Rúng Động và Hồi Chuông Báo Động

Tháng 8/2024, tại một bệnh viện tư nhân ở Đồng Tháp, bác sĩ N.T. đang cấp cứu một bé sơ sinh trong tình trạng nguy kịch. Sau khi thực hiện các biện pháp can thiệp khẩn cấp, anh giải thích tình hình cho gia đình, đề xuất chuyển viện để bé được chăm sóc tốt hơn. Thay vì thấu hiểu, người cha lại phản ứng dữ dội, thậm chí dùng kéo đe dọa tấn công bác sĩ ngay tại phòng sinh.

Đây không phải là một trường hợp cá biệt. Từ cuối năm 2023 đến nay, hàng loạt vụ hành hung bác sĩ, điều dưỡng đã xảy ra, gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng mất an toàn trong môi trường y tế:

• Tháng 11/2023: Bác sĩ tại Bệnh viện Quận 7 (TP.HCM) bị đánh vào mặt khi đang khâu vết thương cho bệnh nhân.
• Tháng 11/2023: Nhân viên y tế tại Bệnh viện Quận 7 (TP.HCM) bị người nhà bệnh nhân say rượu đạp vào lưng khi đang cấp cứu.
• Năm 2022: Bác sĩ Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) bị bóp cổ khi đang gắp xương cá cho trẻ em.
• Năm 2022: Nhân viên y tế Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) bị đâm bằng vật nhọn tại khoa cấp cứu.
• Tháng 3/2025: Bác sĩ tại khoa cấp cứu Trung tâm Y tế huyện Chư Sê (Gia Lai) bị đánh đến mức hoảng loạn tinh thần.
• Tháng 4/2025: Nhóm bác sĩ tại Trung tâm Y tế Thanh Ba (Phú Thọ) bị xô đẩy khi đang cấp cứu bệnh nhi.
• Đầu tháng 5/2025: Nhân viên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nam Định bị đấm vào mặt bởi người nhà bệnh nhân mất kiểm soát.

Những con số thống kê từ Bộ Y tế cũng cho thấy sự nghiêm trọng của vấn đề. Từ năm 2010 đến 2017, đã có 26 vụ phá rối nghiêm trọng trong bệnh viện, gây ra những thương tật vĩnh viễn, thậm chí cướp đi sinh mạng của các y bác sĩ.

Bạo lực y tế không chỉ là hành vi bột phát của một vài cá nhân, mà là hệ quả của nhiều yếu tố chồng chéo, tạo thành một “vòng xoáy” nguy hiểm:

Áp Lực Quá Tải và Sự Thiếu Hụt Nguồn Lực

Hệ thống y tế Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng quá tải trầm trọng. Mỗi năm, có khoảng 200 triệu lượt khám chữa bệnh, trong khi nguồn lực nhân lực và cơ sở vật chất lại không đáp ứng đủ. Điều này khiến nhân viên y tế luôn trong tình trạng căng thẳng, mệt mỏi, dễ dẫn đến những sai sót hoặc chậm trễ trong quá trình điều trị.

Kỳ Vọng Quá Lớn và Sự Thiếu Hiểu Biết Từ Người Bệnh

Người bệnh và người nhà luôn mong muốn được khám nhanh, điều trị kỹ, nhưng không phải lúc nào kỳ vọng này cũng có thể được đáp ứng. Sự thiếu hiểu biết về quy trình khám chữa bệnh, về những khó khăn và hạn chế của ngành y tế, cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự bức xúc và phẫn nộ.

Kỹ Năng Giao Tiếp Hạn Chế và Thiếu Tinh Tế

Không phải mọi mâu thuẫn đều xuất phát từ người nhà bệnh nhân. Trong nhiều tình huống, chính sự thiếu tinh tế trong giao tiếp, cách giải thích không thấu đáo từ phía nhân viên y tế đã góp phần đẩy sự việc đi xa. Dù quy trình chuyên môn đúng, nhưng nếu không truyền đạt khéo léo, người nhà bệnh nhân có thể hiểu lầm rằng người thân của họ bị chậm trễ hoặc bỏ mặc.

Chế Tài Chưa Đủ Mạnh và Thiếu Sự Răn Đe

Hành vi bạo lực y tế chưa được xử lý nghiêm minh, chế tài còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Điều này khiến một số người cho rằng hành vi của mình sẽ không bị trừng phạt, từ đó gia tăng nguy cơ tái diễn các vụ tấn công.

Để bảo vệ “áo blouse trắng” và xây dựng một môi trường y tế an toàn, cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt từ nhiều phía:

Nâng Cao Năng Lực Hệ Thống Y Tế

• Tăng cường đầu tư cho y tế: Bổ sung nguồn lực tài chính để nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng.
• Bổ sung nhân lực y tế: Tăng chỉ tiêu tuyển sinh, có chính sách đãi ngộ hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân tài, giảm áp lực công việc cho nhân viên y tế.
• Phân tuyến điều trị hiệu quả: Tăng cường năng lực cho y tế tuyến dưới, giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên.

Tăng Cường Giáo Dục và Nâng Cao Nhận Thức

• Truyền thông rộng rãi về quyền và nghĩa vụ của người bệnh: Giúp người dân hiểu rõ hơn về quy trình khám chữa bệnh, về những khó khăn và hạn chế của ngành y tế.
• Nâng cao kỹ năng giao tiếp cho nhân viên y tế: Tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng giao tiếp, ứng xử, giải quyết xung đột, giúp nhân viên y tế có thể truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, dễ hiểu, tạo sự đồng cảm và tin tưởng từ người bệnh và người nhà.

Hoàn Thiện Hành Lang Pháp Lý

• Ban hành luật riêng về chống bạo hành nhân viên y tế: Luật cần quy định rõ trách nhiệm và quyền hạn của đội bảo vệ bệnh viện, điều khoản về tăng nặng hình phạt đối với các hành vi xâm phạm thể chất, tinh thần nhân viên y tế.
• Tăng cường chế tài xử phạt: Xử lý nghiêm minh các hành vi bạo lực y tế, đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa tái phạm.

Tăng Cường An Ninh và Bảo Vệ

• Siết chặt an ninh bệnh viện: Lắp đặt camera giám sát tại các khu vực trọng yếu, bố trí nhân sự bảo vệ trực 24/7, xây dựng phương án phòng ngừa gây rối.
• Trang bị phương tiện tự vệ cho nhân viên y tế: Cung cấp các thiết bị báo động khẩn cấp, công cụ tự vệ không gây sát thương (nếu cần thiết) để nhân viên y tế có thể tự bảo vệ mình trong tình huống nguy hiểm.

Xây Dựng Văn Hóa Tôn Trọng và Thấu Hiểu

• Khuyến khích sự hợp tác giữa nhân viên y tế và người bệnh: Tạo điều kiện để người bệnh và người nhà có thể bày tỏ ý kiến, thắc mắc, nhân viên y tế lắng nghe và giải đáp tận tình.
• Xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, thân thiện: Tạo điều kiện để nhân viên y tế được làm việc trong môi trường thoải mái, được tôn trọng và đánh giá cao, giảm căng thẳng và áp lực.

Bạo lực y tế là một vấn nạn nhức nhối, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần và thể chất của nhân viên y tế, làm suy giảm chất lượng dịch vụ y tế và ảnh hưởng đến niềm tin của người dân vào ngành y. Để chấm dứt tình trạng này, cần có sự chung tay của toàn xã hội, từ các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ sở y tế, nhân viên y tế, người bệnh và người nhà. Chỉ khi chúng ta cùng nhau xây dựng một môi trường y tế an toàn, tôn trọng và thấu hiểu, “áo blouse trắng” mới thực sự được bảo vệ, và người bệnh mới được chăm sóc một cách toàn diện.