Marthe Cohn, một cái tên có lẽ không quá quen thuộc với nhiều người, nhưng ẩn sau đó là một câu chuyện phi thường về lòng dũng cảm và sự hy sinh trong bối cảnh Thế chiến II. Từ một cô gái nhỏ nhắn, được ví như “bông bồ công anh làm bằng bê tông cốt thép”, Marthe đã trở thành một điệp viên tình báo bất đắc dĩ, thâm nhập vào hậu tuyến của quân Đức và thu thập những thông tin vô giá, góp phần vào chiến thắng của quân Đồng minh. Bài viết này sẽ hé lộ cuộc đời đầy kịch tính của “nữ điệp viên tình cờ” Marthe Cohn, một biểu tượng của sự kiên cường và lòng yêu nước.
Trước khi trở thành một điệp viên quả cảm, Marthe Cohn (tên thời con gái là Marthe Hoffnung) là một nữ y tá tận tâm. Sinh ra và lớn lên ở Metz, một thành phố thuộc vùng Lorraine của Pháp, Marthe thông thạo tiếng Đức, một lợi thế quan trọng trong những năm tháng chiến tranh.
Trong thời gian Paris bị chiếm đóng, gia đình Hoffnung đã dũng cảm che chở và giúp đỡ những người Do Thái vượt biên. “Hàng nghìn người đã gõ cửa nhà chúng tôi. Nguy cơ bị bắt rất cao, nhưng chúng tôi cố gắng giúp đỡ tất cả mọi người”, Marthe nhớ lại. Sự mất mát của em gái tại trại tập trung Auschwitz và cái chết của chồng chưa cưới, một chiến sĩ kháng chiến, đã thôi thúc Marthe gia nhập Tập đoàn quân số 1 của Pháp sau khi Paris được giải phóng.
Bước ngoặt trong cuộc đời Marthe đến khi cô được Đại tá Fabien (tức Pierre Georges, một anh hùng Kháng chiến Pháp) nhờ trực điện thoại. Cuộc trò chuyện tình cờ về những cuốn sách tiếng Đức đã hé lộ khả năng ngôn ngữ của Marthe. Quân đội Pháp lúc bấy giờ đang rất cần những người có thể nói tiếng Đức lưu loát để thâm nhập vào Đức. Và thế là, Marthe Hoffnung, nữ y tá nhỏ bé, đã trở thành một điệp viên tình báo.
Sau khi chấp nhận lời đề nghị trở thành điệp viên, Marthe được đưa đến Mulhouse để chuẩn bị cho nhiệm vụ. Quân Đức đang cố gắng ngăn chặn quân Đồng minh ở biên giới Đức, gây ra những tổn thất nặng nề.
Marthe đã 14 lần cố gắng vượt qua chiến tuyến nhưng đều thất bại. Sau đó, Bộ Tham mưu Pháp quyết định đưa cô vào Đức theo đường vòng qua Thụy Sĩ, một quốc gia trung lập về mặt hình thức. Hành trình vượt biên đầy rủi ro qua Schaffhausen đã cho thấy sự can đảm và quyết tâm của Marthe.
Với hộ chiếu giả mang tên Marthe Ulrich, Marthe đóng vai một nữ y tá người Đức đi tìm “chồng chưa cưới”. Cô mang theo thư và ảnh của một binh sĩ Đức trong trại tù binh (người không hề biết rằng ảnh của mình đang bị lợi dụng). Trong vali của bà chỉ có một bộ đồ lót và không có bản đồ. Hành trình của “Marthe Ulrich” bắt đầu, đầy rẫy những nguy hiểm và thử thách.
Trong nhiều tuần, Marthe lang thang trên những con đường miền Nam nước Đức, thu thập thông tin về vị trí của các đơn vị quân đội. Cô chủ yếu đi bộ để tránh phải xuất trình giấy tờ liên tục.
Marthe đã sử dụng sự tinh tế và khả năng diễn xuất của mình để thu thập thông tin. Cô gặp một sĩ quan SS kiệt sức và được hắn ta đề nghị đưa ra tiền tuyến. Lần khác, cô giả vờ hoảng loạn trước những tên lính Đức và được chúng trấn an bằng cách tiết lộ thông tin về vị trí quân đội Đức đang chờ quân Đồng minh tấn công.
Marthe cũng thu thập được thông tin về việc sơ tán binh sĩ và thiết bị quân sự trên tuyến phòng thủ “Siegfried”. Những thông tin này đã cứu sống hàng ngàn người ở cả hai phía, góp phần vào chiến thắng cuối cùng của quân Đồng minh.
Năm 1945, Marthe được trao tặng Huân chương Chiến công và được tuyển mộ làm y tá ở Đông Dương.
Năm 1956, Marthe gặp Thiếu tá Lloyd Cohn, một bác sĩ người Mỹ. Họ kết hôn và chuyển đến California, cùng nhau làm việc trong nhiều năm. Marthe cố gắng quên đi quá khứ “Marthe Ulrich” của mình và sống một cuộc sống bình dị.
Mãi đến cuối những năm 90, Marthe mới quyết định kể lại câu chuyện của mình trong cuốn hồi ký “Phía sau chiến tuyến của kẻ thù: Câu chuyện có thật của một nữ điệp viên Pháp ở Đức Quốc xã”. Bà viết cuốn sách này để động viên người anh trai đang bị bệnh nặng.
Sau khi cuốn hồi ký được xuất bản, hồ sơ của Marthe được tìm thấy trong kho lưu trữ của Pháp. Chính quyền Paris đã trao tặng bà Huy chương Quân sự danh giá và Huân chương Bắc đẩu Bội tinh vì lòng dũng cảm đặc biệt.
Năm 2019, bộ phim tài liệu về cuộc đời Marthe Cohn ra mắt với nhan đề “Chichinette: Nữ điệp viên tình cờ”. Marthe không thích biệt danh này, nhưng bà rất hài lòng với bộ phim, cho rằng nó đã phản ánh đúng cuộc đời bà.
Ở tuổi 105, Marthe Cohn vẫn tiếp tục chia sẻ câu chuyện của mình với thế giới, nhắc nhở mọi người về sự tàn khốc của chiến tranh và tầm quan trọng của lòng dũng cảm. Câu chuyện của bà là một nguồn cảm hứng lớn lao, cho thấy rằng ngay cả những người bình thường nhất cũng có thể làm nên những điều phi thường khi đối mặt với nghịch cảnh. Bà là minh chứng cho sức mạnh của ý chí, sự kiên cường và lòng yêu nước.
Câu chuyện về Marthe Cohn, “nữ điệp viên tình cờ”, không chỉ là một trang sử hào hùng mà còn là lời nhắn nhủ về lòng dũng cảm, sự hy sinh và tinh thần kiên cường trước mọi khó khăn. Bà mãi là biểu tượng sáng ngời cho thế hệ mai sau.