Ngưng Thở Khi Ngủ: Nhận Biết Sớm, Điều Trị Hiệu Quả

Bạn có thường xuyên ngáy ngủ? Cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày dù đã ngủ đủ giấc? Đừng chủ quan! Đây có thể là những dấu hiệu cảnh báo hội chứng ngưng thở khi ngủ – một rối loạn nguy hiểm có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ và đột tử.

Ngưng thở khi ngủ là gì? Tại sao nó lại nguy hiểm đến vậy? Làm thế nào để nhận biết sớm và điều trị hiệu quả? Hãy cùng chuyên gia hô hấp hàng đầu giải đáp những thắc mắc này trong bài viết dưới đây.

Hội Chứng Ngưng Thở Khi Ngủ: “Kẻ Giết Người” Thầm Lặng Bạn Cần Biết

Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn giấc ngủ đặc trưng bởi sự ngưng thở từng lúc trong khi ngủ, kéo dài từ 10 giây trở lên. Tình trạng này dẫn đến giảm nồng độ oxy trong máu, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

Cơ Chế Nguy Hiểm Của Ngưng Thở Khi Ngủ

Sự giảm oxy máu ngắt quãng và giấc ngủ bị phân mảnh do ngưng thở khi ngủ gây ra một loạt các phản ứng tiêu cực trong cơ thể, bao gồm:

• Stress oxy hóa: Tăng cường sản xuất các gốc tự do, gây tổn thương tế bào và các mô.
• Hoạt hóa hệ thần kinh giao cảm: Gây tăng nhịp tim, huyết áp và co mạch.
• Rối loạn chức năng nội mô: Làm suy yếu khả năng điều chỉnh lưu lượng máu của các mạch máu.

Những rối loạn này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, chuyển hóa và thần kinh, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng.

TS. BS. Phan Thanh Thủy – Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hội chứng ngưng thở khi ngủ được chia thành 3 loại: ngưng thở tắc nghẽn, ngưng thở trung ương và ngưng thở hỗn hợp. Trong đó, ngưng thở tắc nghẽn là phổ biến nhất.

Để nhận biết sớm hội chứng nguy hiểm này, hãy chú ý đến những dấu hiệu sau:

Các Triệu Chứng Điển Hình Của Ngưng Thở Khi Ngủ

• Ngáy to: Tiếng ngáy lớn, thường xuyên và có thể gây khó chịu cho người xung quanh.
• Buồn ngủ ban ngày quá mức: Cảm thấy mệt mỏi, uể oải và dễ buồn ngủ ngay cả sau khi đã ngủ đủ giấc.
• Ngủ không bồi sức: Cảm giác như chưa được nghỉ ngơi đầy đủ sau khi thức dậy.
• Thức giấc đột ngột trong đêm: Thức dậy vì khó thở, thở hổn hển hoặc cảm giác ngạt thở.
• Người ngủ cùng chứng kiến: Người ngủ cùng có thể nhận thấy bạn ngáy to, ngưng thở hoặc cả hai trong khi ngủ.
• Khô miệng hoặc đau họng khi thức dậy: Do phải thở bằng miệng trong khi ngủ.
• Đau đầu vào buổi sáng: Do thiếu oxy lên não trong đêm.
• Giảm khả năng tập trung, trí nhớ: Ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày.
• Thay đổi tâm trạng: Dễ cáu gắt, lo âu hoặc trầm cảm.

Ai Có Nguy Cơ Mắc Hội Chứng Ngưng Thở Khi Ngủ?

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ bao gồm:

• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới.
• Thừa cân, béo phì: Chỉ số khối cơ thể (BMI) trên 23 kg/m2.
• Tuổi tác: Nguy cơ tăng theo tuổi.
• Hút thuốc lá: Gây viêm và phù nề đường hô hấp trên.
• Tiền sử gia đình: Nếu có người thân mắc bệnh, nguy cơ của bạn cũng sẽ cao hơn.
• Cấu trúc đường thở bất thường: Cổ ngắn, hàm nhỏ, amidan lớn.
• Mắc các bệnh lý nền: Tăng huyết áp, rối loạn tâm trạng, bệnh mạch vành, tai biến mạch não, suy tim sung huyết, rung nhĩ hoặc đái tháo đường type 2.

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng hoặc yếu tố nguy cơ nào kể trên, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn.

Ngưng thở khi ngủ không chỉ gây ra những khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Biến Chứng Nguy Hiểm Của Hội Chứng Ngưng Thở Khi Ngủ

• Tai nạn giao thông và lao động: Buồn ngủ ban ngày làm tăng nguy cơ gây tai nạn.
• Các vấn đề về sức khỏe tâm thần: Mệt mỏi, khó tập trung, lo âu, trầm cảm.
• Rối loạn chuyển hóa: Đái tháo đường, rối loạn lipid máu.
• Các bệnh lý thần kinh: Alzheimer.
• Bệnh tim mạch: Tăng huyết áp kháng trị, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
• Đột tử: Nguy cơ đột tử trong đêm do thiếu oxy máu và rối loạn nhịp tim.

Theo TS. BS. Phan Thanh Thủy, hội chứng ngưng thở khi ngủ có thể gặp ở 35% bệnh nhân tăng huyết áp, 50% ở bệnh nhân rung nhĩ, 50% bệnh nhân suy tim và lên tới 80% ở bệnh nhân tăng huyết áp kháng trị. Một nghiên cứu tại châu Á cho thấy có đến 73,7% bệnh nhân đột quỵ có ngưng thở khi ngủ.

Để chẩn đoán chính xác hội chứng ngưng thở khi ngủ, bạn cần được thăm khám bởi các bác sĩ chuyên khoa và thực hiện đo đa ký hô hấp hoặc đa ký giấc ngủ.

Quy Trình Đo Đa Ký Hô Hấp/Giấc Ngủ

1. Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng và thực hiện khám sức khỏe tổng quát.
2. Xét nghiệm: Chụp X.quang tim phổi, điện tâm đồ, nội soi tai mũi họng, xét nghiệm máu.
3. Đo đa ký hô hấp/giấc ngủ: Ghi lại các chỉ số sinh lý trong khi ngủ như sóng điện não, cử động mắt, cử động chân, lưu lượng khí qua mũi, cử động ngực bụng, độ bão hòa oxy máu.

Sau khi có kết quả đo, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Các Phương Pháp Điều Trị Hội Chứng Ngưng Thở Khi Ngủ

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một hoặc kết hợp các phương pháp điều trị sau:

• Thay đổi lối sống: Giảm cân, điều chỉnh chế độ ăn uống, tập thể dục thường xuyên, bỏ hút thuốc lá, tránh uống rượu bia trước khi ngủ.
• Phẫu thuật: Điều trị các bất thường đường hô hấp trên như amidan quá phát, hàm nhỏ, tụt sau.
• Đeo dụng cụ đẩy hàm dưới ra trước: Giúp mở rộng đường thở.
• Thở máy thông khí áp lực dương (CPAP): Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất, sử dụng máy để tạo áp lực dương liên tục trong đường thở, giúp giữ cho đường thở luôn mở trong khi ngủ.
• Kích thích dây thần kinh XII: Một phương pháp điều trị mới, sử dụng thiết bị cấy ghép để kích thích dây thần kinh kiểm soát cơ lưỡi, giúp ngăn ngừa tắc nghẽn đường thở.

Lưu Ý Khi Sử Dụng Máy Thở CPAP

Để đạt hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân cần tuân thủ điều trị thở máy theo hướng dẫn của bác sĩ:

• Thời gian thở máy tối thiểu: 4 giờ/đêm, lý tưởng nhất là thở suốt đêm trong khi ngủ.
• Tần suất thở máy: Thở đều đặn mỗi ngày, ít nhất 5 ngày/tuần.
• Duy trì cân nặng ổn định: Thừa cân, béo phì có thể làm giảm hiệu quả điều trị.

Việc điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ sớm và đúng cách giúp cải thiện đáng kể sức khỏe, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ và tử vong.

Ngưng thở khi ngủ là một hội chứng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Đừng chủ quan với những dấu hiệu bất thường trong giấc ngủ của bạn.

Hãy chủ động thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn!