Những câu chuyện đời bác sĩ luôn chứa đựng những góc khuất mà ít ai thấu hiểu. Đằng sau chiếc áo blouse trắng là những trăn trở, những lựa chọn khó khăn, đặc biệt khi đối diện với những lời khẩn cầu từ người nhà bệnh nhân, nhất là trong bối cảnh điều trị ung thư. Bài viết này sẽ đi sâu vào một tình huống cụ thể: Liệu bác sĩ có nên “nói dối” về tình trạng bệnh của bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối để mang lại hy vọng cho họ trong những ngày cuối đời? Đây là một vấn đề nhức nhối, đụng chạm đến ranh giới giữa y đức, sự thật và quyền của người bệnh, đòi hỏi sự cân nhắc thấu đáo.
Câu chuyện về bác sĩ Hà Hải Nam, Phó trưởng khoa ngoại bụng 1, Bệnh viện K là một ví dụ điển hình. Trong guồng quay công việc bận rộn, anh gặp một chàng trai trẻ với lời thỉnh cầu khiến anh phải suy ngẫm. Mẹ của chàng trai được chẩn đoán ung thư dạ dày giai đoạn cuối, di căn gan, phổi, phúc mạc. Chàng trai mong muốn bác sĩ ghi vào sổ khám bệnh mới một chẩn đoán “nhẹ hơn”, không phải giai đoạn cuối, để bà có thêm niềm tin vào việc chữa bệnh.
Tình huống này đặt bác sĩ Nam vào thế khó. Một mặt, anh hiểu được mong muốn của người nhà bệnh nhân, sự khát khao níu giữ hy vọng cho người thân yêu. Mặt khác, anh là một bác sĩ, có trách nhiệm tuân thủ y đức, trung thực với hồ sơ bệnh án, một tài liệu pháp lý quan trọng.
Trước tình huống này, bác sĩ Nam phải đối diện với hai lựa chọn:
Không có một giáo trình y khoa nào có thể hướng dẫn bác sĩ trong tình huống này. Đây là một quyết định khó khăn, đòi hỏi sự cân nhắc giữa “tình” và “lý”, giữa y đức và lòng trắc ẩn.
Trong y học, hành vi bác sĩ phối hợp với người nhà để che giấu thông tin cho bệnh nhân được gọi là “sự thông đồng”. Quan điểm về vấn đề này có sự khác biệt giữa các quốc gia và nền văn hóa.
Ở các quốc gia phương Tây, nguyên tắc quyền tự quyết của người bệnh được đề cao. Bác sĩ có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ và minh bạch mọi thông tin liên quan đến chẩn đoán và phương án điều trị, giúp bệnh nhân chủ động đưa ra quyết định về sức khỏe của mình. Việc che giấu thông tin được xem là vi phạm quyền của bệnh nhân.
Tại nhiều nước châu Á, vai trò của gia đình trong quá trình ra quyết định về sức khỏe rất quan trọng. Người thân thường thay mặt bệnh nhân tiếp nhận và xử lý thông tin, với mong muốn bảo vệ họ khỏi cảm giác suy sụp và tuyệt vọng. Trong bối cảnh này, “sự thông đồng” có thể được xem là một hành động thể hiện tình yêu thương và sự quan tâm của gia đình.
Tại Việt Nam, quan điểm về việc thông báo thông tin bệnh tật cho bệnh nhân cũng có nhiều khác biệt. Nhiều người thân vẫn giữ quan điểm rằng ung thư đồng nghĩa với “án tử”, và việc thông báo chẩn đoán có thể gây ra những tác động tiêu cực đến tâm lý của bệnh nhân. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phần lớn bệnh nhân đều mong muốn được biết rõ tình trạng bệnh của mình.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng bác sĩ và gia đình nên đánh giá đúng khả năng đối diện với sự thật của bệnh nhân. Việc công khai chẩn đoán có thể tạo điều kiện để họ hợp tác tốt hơn trong điều trị và cải thiện tiên lượng bệnh. Điều quan trọng là giúp bệnh nhân hiểu rằng ung thư không phải là dấu chấm hết, và với sự tiến bộ của y học hiện đại, có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả có thể giúp kiểm soát và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Câu chuyện về “sửa răng sứ hỏng” cũng là một minh chứng cho thấy y đức không chỉ nằm ở những quyết định lớn lao, mà còn thể hiện ở từng hành động nhỏ nhất. Bác sĩ không chỉ là người chữa bệnh, mà còn là người đồng hành, thấu hiểu và chia sẻ với bệnh nhân. Sự tận tâm, chu đáo và lòng trắc ẩn là những yếu tố quan trọng giúp xây dựng niềm tin và tạo động lực cho bệnh nhân trong quá trình điều trị.
Những tấm gương về y đức như Tiến sĩ, Bác sĩ Vũ Trọng Tiến đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ trên hành trình y khoa. Bác sĩ Tiến không chỉ là một chuyên gia giỏi về chuyên môn, mà còn là một người thầy tận tâm, luôn đặt lợi ích của bệnh nhân lên hàng đầu. Những câu chuyện về sự cống hiến và hy sinh của anh là nguồn động lực lớn để các bác sĩ trẻ noi theo và phát huy.
Những câu chuyện đời bác sĩ luôn chứa đựng những khó khăn và thử thách mà không phải ai cũng có thể thấu hiểu. Áp lực công việc, trách nhiệm nặng nề, và những lựa chọn khó khăn trong điều trị bệnh nhân là những gánh nặng mà các bác sĩ phải đối mặt hàng ngày. Vì vậy, sự thấu hiểu, đồng cảm và tôn trọng từ cộng đồng là vô cùng quan trọng để giúp các bác sĩ có thêm động lực và niềm tin để tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Quyết định của bác sĩ trong những tình huống như trên không hề dễ dàng. Không có câu trả lời đúng hay sai tuyệt đối. Điều quan trọng nhất là bác sĩ cần cân nhắc kỹ lưỡng mọi yếu tố, đặt lợi ích của bệnh nhân lên hàng đầu và đưa ra quyết định phù hợp nhất với từng hoàn cảnh cụ thể. Sự trung thực, lòng trắc ẩn và sự tôn trọng quyền của bệnh nhân là những yếu tố then chốt cần được xem xét trong quá trình đưa ra quyết định.